Jak poprawa jakości powietrza może uratować tysiące Polaków?

Ponad 40 tysięcy zgonów rocznie – czy można temu zapobiec?

Zanieczyszczone powietrze to cichy zabójca, który każdego roku przyczynia się do tysięcy przedwczesnych zgonów w Polsce. Jak wynika z najnowszego raportu Europejskiego Centrum Czystego Powietrza (ECAC), gdybyśmy dostosowali się do nowych unijnych norm jakości powietrza, udałoby się uniknąć około 30 tysięcy zgonów rocznie. Jeśli jednak osiągnęlibyśmy jeszcze bardziej rygorystyczne standardy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), liczba ta wzrosłaby do ponad 42 tysięcy.

Interaktywna mapa pokazuje skalę problemu

Według danych ECAC, każdego roku tysiące Polaków przedwcześnie umiera z powodu zanieczyszczenia powietrza. Problem nie dotyczy tylko dużych miast, takich jak Kraków czy Warszawa – smog zagraża także mniejszym miejscowościom i wsiom.

Interaktywna mapa przygotowana przez ECAC pokazuje, że największa liczba przedwczesnych zgonów i hospitalizacji ma miejsce w następujących województwach:

• Śląskie – 7543 zgony i 5129 nagłych hospitalizacji
• Mazowieckie – 5877 zgonów i 4352 nagłe hospitalizacje
• Małopolskie – 4061 zgonów i 3143 nagłe hospitalizacje
• Wielkopolskie – 3629 zgonów i 2845 nagłych hospitalizacji
• Dolnośląskie – 3609 zgonów i 2518 nagłych hospitalizacji
• Łódzkie – 3444 zgony i 2233 nagłe hospitalizacje

Wysoka liczba zgonów wynika z ekspozycji na pyły zawieszone PM2,5 oraz dwutlenek azotu (NO₂), które przenikają do układu oddechowego i krwionośnego, prowadząc do poważnych chorób, takich jak astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), choroby serca, a nawet nowotwory.

Dlaczego smog wciąż jest problemem?

Główną przyczyną wysokiego poziomu zanieczyszczeń jest spalanie węgla i drewna w starych piecach. W Polsce wciąż funkcjonuje około 2 milionów tzw. kopciuchów oraz 1,5 miliona przestarzałych kotłów na węgiel.

Zimą, gdy temperatury spadają i brakuje wiatru, stężenia szkodliwych pyłów w powietrzu gwałtownie rosną. W efekcie wielu Polaków oddycha powietrzem, które negatywnie wpływa na ich zdrowie, zwiększając ryzyko chorób układu oddechowego, krążenia oraz nowotworów.

Co można zrobić, by poprawić jakość powietrza?

Aby skutecznie walczyć ze smogiem, konieczna jest dalsza wymiana przestarzałych pieców i promowanie ekologicznych źródeł ciepła. Programy takie jak „Czyste Powietrze” pomagają w finansowaniu wymiany urządzeń grzewczych, jednak tempo zmian wciąż jest zbyt wolne.

Problem smogu w Polsce jest poważnym zagrożeniem dla zdrowia, ale można mu skutecznie przeciwdziałać. Raport ECAC pokazuje, że dostosowanie się do nowych norm jakości powietrza może uratować dziesiątki tysięcy istnień ludzkich rocznie.

Kluczowe jest przyspieszenie wymiany starych pieców, rozwój odnawialnych źródeł energii oraz edukacja społeczeństwa na temat skutków zanieczyszczonego powietrza. Niewątpliwie pomóc mogą również oczyszczacze powietrza, a regularna wymiana w nich filtrów może poprawić jakość powietrza, którym oddychamy we własnym otoczeniu.  Im szybciej podejmiemy działania, tym większa szansa na czyste powietrze i zdrowszą przyszłość dla nas wszystkich.