Smog sprzyja depresji i samobójstwom?

Kilka dni temu pisaliśmy o tym, jak zanieczyszczenie powietrza wpływa na zdrowie psychiczne naszych dzieci. Chcąc bliżej przyjrzeć się tej kwestii dotarliśmy do informacji, że smog wydaje się mieć istotny związek z podwyższonym ryzykiem depresji i samobójstw – podają naukowcy na łamach “Environmental Health Perspectives”. Jak jest naprawdę, i czy zanieczyszczone powietrze może mieć aż tak dalekie skutki? 

Czym jest depresja? 

Wydaje się, że depresja jest chorobą cywilizacyjną XXI wieku. Mówi się o niej niemal na każdym kroku. Co więcej, naukowcy zauważyli, że rośnie liczba osób, które zgłaszają się po poradę terapeutyczną właśnie z uwagi na zaburzenia depresyjne.

Aby móc rozpoznać, czy dana osoba faktycznie ma depresję Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne opracowało w specjalną klasyfikację zaburzeń psychicznych pod nazwą DSM. Obecna jej aktualizacja to DSM – 5, która opublikowana została 18 maja 2013 roku i określa wyraźne kryteria diagnostyczne depresji:

W okresie dwóch tygodni lub dłuższym występowało 5 lub więcej spośród poniżej wymienionych objawów (co stanowi istotną zmianę w stosunku do wcześniejszego funkcjonowania), przy czym co najmniej jednym z nich było (1) obniżenie nastroju lub (2) anhedonia: 

1. Obniżony nastrój przez większą część dnia i niemal codziennie (u dzieci lub młodzieży zamiast nastroju obniżonego może występować nastrój drażliwy).
2. Wyraźnie mniejsze zainteresowanie i satysfakcja z niemal wszystkich aktywności (anhedonia).
3. Zmniejszenie masy ciała pomimo braku stosowania diet albo zwiększenie masy ciała (zmiany wyniosły więcej niż 5% masy ciała w ciągu miesiąca) lub zmniejszenie się lub zwiększenie się apetytu obecne niemal codziennie.
4. Bezsenność lub wzmożona senność niemal codziennie.
5. Pobudzenie psychoruchowe lub spowolnienie występujące niemal codziennie (które jest zauważalne dla otoczenia, a nie stanowi jedynie subiektywnego poczucia pacjenta).
6. Męczliwość lub utrata energii obecne niemal codziennie.
7. Poczucie własnej niskiej wartości lub nadmierne, nieadekwatne poczucie winy (może mieć charakter urojeniowy) obecne niemal codziennie (lecz nie sprowadzające się tylko do wyrzucania sobie faktu bycia chorym).
8. Zmniejszona zdolność koncentracji lub brak decyzyjności obecne niemal codziennie.
9. Nawracające myśli o śmierci (lecz nie sprowadzające się tylko do lęku przed umieraniem), nawracające myśli samobójcze bez sprecyzowanego planu samobójczego lub z planem samobójczym lub próby samobójcze.

Jak więc wydać, kryteria diagnostyczne depresji są bardzo szczegółowe, co pozwala nam odróżnić ją od innych zaburzeń psychicznych. Czy jednak na jej powstanie ma wpływ smog? 

Smog a depresja? 

O ile wpływ oddychania zanieczyszczonym powietrzem na ludzki organizm został stosunkowo dobrze poznany, o tyle badania nad wpływem smogu na psychikę człowieka są nadal na etapie prac. Zespół Isobel Braithwaite z University College London przeprowadził analizę w tym zakresie, z której wynikało niemal jednoznacznie, że zanieczyszczone powietrze wiąże się z większym ryzykiem depresji – nawet o 10 proc., a w przypadku samobójstw, każde zwiększenie PM10 o 10 μg/m3, na które dana osoba była narażona w okresie trzech dni, wiązało się ze wzrostem ryzyka jego popełnienia o 2 proc.

Niestety, dokładne badania nad wpływem zanieczyszczonego powietrza na zdrowie psychiczne są nadal w powijakach, co oznacza, że na szczegółowe ich wyniki będziemy musieli jednak poczekać. Jeżeli jednak przyjrzymy się bliżej statystykom to zobaczymy wyraźne tendencje wzrostowe liczby popełnianych samobójstw i epizodów depresyjnych w okresie zimowym i okołozimowym, co de facto jest zawiązane z zanieczyszczeniem powietrza, w tym okresie i mniejszą ilością światła słonecznego, które również negatywnie wpływa na nasze zdrowie psychiczne. 

Tak więc, niniejsze badania nad wpływem smogu na zdrowie psychiczne nie są jeszcze w 100 proc. potwierdzone, aczkolwiek nie ulega wątpliwości, że zanieczyszczone powietrze negatywnie się na nas odbija. Dokładniejszego zbadania wymaga kwestia w jakim stopniu zwiększają podatność na ryzyko wystąpienia depresji i samobójstw. 

Dbajmy więc o jakość powietrza w naszym otoczeniu.