Czy maski na twarz chronią nas przed zanieczyszczeniami?
Narażenie na zanieczyszczenie powietrza może powodować szereg poważnych powikłań zdrowotnych, w tym raka płuc, choroby serca czy udar.
Cząstki unoszące się w powietrzu są wytwarzane z szeregu materii, które często różnią się wielkością. Kiedy mówimy o zanieczyszczeniach w powietrzu, możemy odnosić się zawieszonej w powietrzu sadzy, pyłu, bakterii, wirusów, zarodników grzybów lub zanieczyszczeń gazowych takich jak azotany, siarczany czy ozon.
Zanieczyszczenia mogą pochodzić z różnych źródeł, w tym ze spalania drewna i paliw kopalnych, aczkolwiek badania pokazują, że dla naszego zdrowia najbardziej szkodliwe są zanieczyszczenia spowodowane ruchem drogowym.
Coraz częściej słyszy się o ochronie środowiska i zachęca się ludzi do korzystania ze zrównoważonych form transportu, takich jak spacery i jazda na rowerze. Z drugiej strony wielu jest zaniepokojonych tym, na jakie zanieczyszczenia będą narażeni podczas przemieszczania się w mieście w taki sposób.
Czy maski na twarz chronią nas przed zanieczyszczeniami?
Noszenie masek na twarz stało się coraz bardziej powszechnym sposobem, aby ochronić się przed zanieczyszczeniem powietrza podczas na przykład chodzenia, biegania czy jazdy na rowerze. Niestety ich skuteczność jest wątpliwa, dlatego że noszenie maski daje fałszywe poczucie bezpieczeństwa.
Ponadto kiedy rozważamy skuteczność masek w ochronie przed złą jakością powietrza, należy pomyśleć o konkretnych zanieczyszczeniach, przed którymi mają chronić.
Jeżeli rozważasz zakup takiej maseczki warto się zastanowić jak zostały zaprojektowane i czy są odpowiednio certyfikowane w celu zapewnienia jej skuteczności. Najlepiej jest poszukać maski, która jest przeznaczona do użytku w warunkach zawodowych, ponieważ muszą spełniać normy krajowe i międzynarodowe.
W Stanach Zjednoczonych standardy wymagają, aby maski mogły blokować od 95% do 99% cząstek o średnicy 0,3 mikrometra lub większej od przejścia przez materiał filtracyjny, takie maski klasyfikowane są odpowiednio jako N95 i N99.
W Europie maski te oznaczone są jako FFP1, FFP2 i FFP3. Maska FFP1 jest równoważna masce N95, FFP2 ma wartość między N95, a N99, a maska FFP3 jest taka sama jak maska oznaczona jako N99.
Skuteczność każdej maski na twarz jest trudna do zmierzenia. Istnieje wiele czynników, które mogą wpływać na skuteczność maski, w tym rozmiar i źródło cząstek, rodzaj maski, kształt twarzy i szybkość oddychania.
W 2018r. w Barcelonie zostało przebadanych 9 różnych dostępnych na rynku masek przeciwgazowych, które mają stanowić ochronę przed typowym ruchem miejskim.
Maski były przymocowane do głowy manekina, następnie naukowcy zmierzyli, ile i jakie rodzaje cząstek zanieczyszczeń znaleziono przy wejściu do ust. W przypadku cząstek o średnicy 2,5 mikrometra (PM2,5) i mniejszej, maski różniły się wydajnością filtrowania cząstek z powietrza w zakresie 14-96%. Z kolei w przypadku najdrobniejszych cząstek (poniżej 0,1 mikrometra) wydajność filtracji była znacznie niższa od zaledwie 5 do 65%.
Drobne cząsteczki mogą być bardziej szkodliwe dla naszego zdrowia, ponieważ są w stanie głęboko przeniknąć do układu oddechowego.
Wybierając maskę na twarz, należy wziąć pod uwagę jakość filtra, liczbę różnych warstw filtra, czas używania maski i jej dopasowanie, które jest bardzo istotne, ze względu na możliwość przecieku zanieczyszczeń między krawędzią maski a twarzą.
Taka nieszczelność zależy od rozmiaru, kształtu twarzy, występowania zarostu oraz tego, czy maska jest prawidłowo noszona.
Bez względu na to, jak skuteczna jest maska na twarz, rowerzyści i piesi w obszarach zurbanizowanych, nadal będą narażeni na pewien poziom zanieczyszczenia.
W związku z powyższym, bardzo istotne jest, aby w miarę możliwości ograniczyć transport pojazdami silnikowymi, a urbaniści miast powinni uwzględniać w zagospodarowaniu przestrzennym coraz więcej ścieżek rowerowych oraz chodników dla pieszych, tak aby ograniczyć kontakt ze spalinami i jednocześnie zredukować ich emisję.