Czy jakość powietrza może negatywnie wpływać na nastrój?

Jeszcze do niedawna jakość powietrza kojarzyła się głównie ze zdrowiem fizycznym — chorobami układu oddechowego, alergiami czy ogólną odpornością. Coraz więcej badań pokazuje jednak, że to, czym oddychamy, może mieć również istotny wpływ na nasz nastrój, poziom energii, a nawet zdolność radzenia sobie ze stresem.

Smog, a samopoczucie psychiczne

W dużych miastach, gdzie smog bywa codziennością, mieszkańcy częściej zgłaszają obniżony nastrój, rozdrażnienie i poczucie zmęczenia. Drobne cząstki pyłu zawieszonego (PM2.5 i PM10), tlenki azotu czy ozon mogą wpływać nie tylko na płuca, ale też na układ nerwowy. Dostając się do krwiobiegu, zwiększają poziom stresu oksydacyjnego i stanów zapalnych, które są powiązane z depresją i zaburzeniami lękowymi.

Mniej słońca, więcej smutku

Zanieczyszczone powietrze ogranicza dostęp światła słonecznego. To może zmniejszać produkcję serotoniny – hormonu poprawiającego nastrój – oraz witaminy D. W efekcie pojawia się apatia, ospałość, trudności z koncentracją, a w skrajnych przypadkach objawy zbliżone do sezonowej depresji.

Zmęczenie i brak motywacji

Słaba jakość powietrza może również przekładać się na fizyczne zmęczenie. Gorsze dotlenienie organizmu wpływa na pracę mózgu i wydolność psychiczną. W takie dni wiele osób rezygnuje z aktywności na świeżym powietrzu, co dodatkowo pogarsza samopoczucie i zaburza naturalny rytm dnia.

Kto jest najbardziej narażony?

Na wpływ zanieczyszczeń szczególnie wrażliwi są:

• dzieci i młodzież,

• osoby starsze,

• kobiety w ciąży,

• osoby z depresją, lękami lub chorobami przewlekłymi,

• mieszkańcy dużych aglomeracji.

Badania prowadzone w Europie, USA i Azji sugerują, że nawet krótkotrwała ekspozycja na wysoki poziom smogu może nasilać objawy obniżonego nastroju czy drażliwości.

Jak się chronić?

Choć nie zawsze mamy wpływ na jakość powietrza wokół nas, istnieją sposoby, by ograniczyć jego negatywne skutki:

• Monitorowanie jakości powietrza – aplikacje i mapy smogowe pozwalają sprawdzić, kiedy lepiej zostać w domu.

• Oczyszczacze powietrza – szczególnie przydatne w mieszkaniach w zatłoczonych dzielnicach.

• Rośliny doniczkowe – niektóre gatunki (np. skrzydłokwiat, paprotka, sansewieria) mogą wspierać filtrację powietrza.

• Aktywność fizyczna wewnątrz – jeśli smog uniemożliwia ruch na zewnątrz, warto wybrać ćwiczenia w domu.

• Wspieranie odporności i regeneracji – sen, zbilansowana dieta i nawodnienie pomagają lepiej reagować na stres środowiskowy.

Powietrze, a psychika — związek, którego nie warto ignorować

Choć na pierwszy rzut oka trudno dostrzec relację między jakością powietrza a nastrojem, nauka jasno wskazuje, że taka zależność istnieje. Zanieczyszczone powietrze może wpływać nie tylko na nasze ciało, ale też emocje, poziom energii i ogólne funkcjonowanie psychiczne. Świadomość tego związku to pierwszy krok, by lepiej dbać o siebie — również w wymiarze nastroju i zdrowia psychicznego.

Jeśli zauważasz, że w dniach o wysokim zanieczyszczeniu powietrza czujesz się gorzej, to nie przypadek. Warto wtedy zwolnić tempo, zadbać o odpoczynek i stworzyć sobie przyjazne środowisko wewnątrz domu.